In de rubriek Feit of Fabel onderzoeken we een aanname uit het dagelijks leven op het gebied van zorg of gezondheid. Deze keer: voor een piercing kun je beter naar de tattooshop dan de juwelier.

In de afgelopen twintig jaar is de hoge oorpiercing snel populair geworden. Deze piercing, de helixpiercing genaamd, is een piercing in het bovenste randje van de oorschelp, door het kraakbeen. Helaas geeft zo’n piercing soms een ernstige ontsteking. Het kraakbeen in de oorschelp is slecht doorbloed. Het laagje tussen kraakbeen en de voedende laag van het kraakbeen (het perichondrium) is een plek waar een infectie zich makkelijk kan verspreiden. Die infectie kan flink vervelend zijn en zorgen voor verlies van stevigheid en meer littekenweefsel. In het ergste geval zelfs leiden tot verlies van oor-kraakbeen en misvorming zoals een ‘bloemkooloor’. 

Over dit onderwerp wordt vaak gezegd dat het oorbel-pistool dat de juwelier gebruikt, eigenlijk bedoeld om de oorlel te piercen, niet goed is voor de oorschelp. Een pistool zou het kraakbeen te veel verbrokkelen, wat de kans op een infectie zou verhogen. Een naaldpiercing, zoals in tattooshops wordt gebruikt, zou veel beter zijn. Maar hier was nog nooit wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Dat was nu wel nodig: het Ministerie van VWS had bewijs nodig voordat ze de richtlijnen over piercen die juweliers en tattoo- en piercingsalons moeten volgen konden aanpassen.

Schade in kaart

Marieke van Wijk, opgeleid tot plastisch chirurg in het UMC Utrecht en werkzaam in Zwolle, onderzocht onder andere deze aanname in haar promotieonderzoek. “We hebben op de snijzaal het effect getest van verschillende gangbare piercingmethoden en de naaldmethode. We hebben om dat te onderzoeken alle gepiercete oren onder de microscoop bekeken en onderzocht waar de schade na het piercen zat en hoe groot die was. Eerst hebben we daarvoor alle schade, ongeacht de methode van piercen er was gebruikt, in kaart gebracht. Daaruit bleek dat de meeste schade na het piercen van een oor aan de achterkant van de piercing-gang zit. Het perichondrium, de voedende laag van het kraakbeen, was daar vaak afgestript.” 

Daarna werden de verschillende piercingmethodes met elkaar vergeleken. “Opvallend genoeg vonden we tussen de verschillende piercingmethodes geen significant verschil in de hoeveelheid schade die het kraakbeek en het laagje om het kraakbeen hadden opgelopen. Ook de hoeveelheid schade bleef bij alle methodes beperkt.” 
Waar komt het idee dan vandaan dat piercen bij een tattooshop beter zou zijn? “Waar het om gaat, is dat je alleen piercings zoals een helixpiercing mag zetten als je je houdt aan een bepaalde richtlijn van het RIVM. Dan krijg je een vergunning. En piercers werken met een naald Juweliers en bijouterieën die alleen met een oorbel-pistool gaatjes prikken in oorlellen hoeven geen vergunning te hebben. Wel moeten ze voldoen aan bepaalde hygiëne standaarden. Vaak zijn degenen met de vergunning voor een naaldpiercing daarom de tattoo- en piercingsalons, en dat wordt door sommige mensen als beter geïnterpreteerd” legt Marieke uit. “Maar die vergunning zegt nog niets over hoe de piercing wordt gezet; ze kunnen nog steeds een andere methode kiezen.” 

Hygiëne belangrijker dan methode

Welke methode een juwelier of tattoo- en piercingsalon kiest, blijkt niet uit te maken voor de kans op een infectie. “De methode maakt dus niet uit voor hoe groot je kans op schade aan je oorschelp is. In de huidige vergunning voor tattoo- en piercingsalons staan daarom nu terecht geen eisen over de methode van piercen. De nadruk ligt juist op landelijke hygiëneregels. Een schone salon zorgt voor minder infecties. Zeker voor een piercing door het kraakbeen van je oor is dit van belang, omdat een infectie grote gevolgen kan hebben.” Het is dus belangrijk om, als je een helixpierccing wilt laten zetten, op zoek te gaan naar een salon die voldoet aan de hygiënerichtlijn. Of dat een tattooshop is of een juwelier maakt niet uit. De stelling ‘voor een piercing kun je beter naar de tattooshop dan de juwelier‘ is dus een …

Hygiënerichtlijn

In de huidige hygiënerichtlijn voor het piercen van oren en neusvleugels van het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV) staat aan welke hygiëne- en veiligheidseisen ondernemers moeten voldoen die alleen piercen in oorlellen, neusvleugels en het vlakke gedeelte van het kraakbeen van het oor (zie afbeelding). De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) kan steekproeven uitvoeren bij juweliers of bijouterieën om het naleven van de hygiënerichtlijnen te controleren.

Last van je helix- of neuspiercing?

Heb je zelf een helix- of neuspiercing? Dan is het belangrijk dat je die goed verzorgt en schoon houdt. Mocht je er toch last van krijgen, bijvoorbeeld een rood, warm, pijnlijk en/of opgezwollen oor, dan is behandeling met antibiotica en ontlasten van een abces misschien nodig. Neem in dat geval altijd contact op met je huisarts.