Behandeling prostaatkanker met Lutetium-177-PSMA
Behandeling prostaatkanker met Lutetium-177-PSMA
In het gesprek met de nucleair geneeskundige heeft u te horen gekregen dat de behandeling gepaard gaat met een opname. Op de eerste onderzoeksdag heeft u een gesprek gehad met een verpleegkundige van de Stralingsunit Oncologie. U moet zich melden op de Stralingsunit Oncologie voor de klinische behandeling. Na binnenkomst via de hoofdingang van het UMC Utrecht rechtsaf richting de poliklinieken. Aan het eind van de gang vindt u aan uw linkerhand receptie 19 Radiologie. De baliemedewerker wijst u naar de Stralingsunit Oncologie
Doel van de behandeling
U bent door uw behandeld medisch-oncoloog of uroloog naar de nucleair geneeskundige verwezen voor 177Lu-PSMA-therapie oftewel peptide radionuclide ligand therapie (PRLT). Deze behandeling is bedoeld voor patiënten met uitgezaaide castratie resistent prostaatcarcinoom (CRPC) of andere tumoren met glutamate carboxypeptidase II (GCPII) receptoren aan de buitenkant van de kankercellen.
De behandeling richt zich op alle tumoren en uitzaaiingen in het lichaam. De behandeling duurt in principe 6 maanden en er kunnen bijwerkingen optreden. De PRLT-behandeling leidt zelden tot genezing, en is met name gericht op levensverlenging en symptoombestrijding.
Voorafgaand aan deze behandeling is de aanwezigheid van GCPII-receptoren op de kankercellen onderzocht met behulp van een PET-scan (68Ga-PSMA-PET/CT). Bij de PET-scan en PRLT wordt gebruik gemaakt van dezelfde stof ‘PSMA’, wat bindt aan de GCPII-receptoren aan de buitenkant van de kankercellen. Bij PRLT wordt deze stof gekoppeld aan de radioactieve stof 177lutetium (177Lu), om het 177Lu-PSMA te vormen. Het 177Lu-PSMA wordt opgenomen door de kankercellen en daarin geeft de 177Lu zijn straling af, met als gevolg het afsterven van de kankercellen. De behandeling wordt intraveneus gegeven, via een infuus in de arm. Hier is geen operatie of andere ingrijpende maatregel voor nodig.
Voorbereiding uitklapper, klik om te openen
Ter voorbereiding op de behandeling controleert de nucleaire geneeskundige samen met u een aantal zaken. Om de kans op bijwerkingen te verminderen en om eventuele besmettingen te vermijden zal de nucleaire geneeskundige vragen naar de stoelgang en plasklachten.
Roken is ten strengste verboden in het ziekenhuis. De nucleair geneeskundige kan op uw verzoek eventueel nicotinepleisters voorschrijven om de opname te overbruggen. Er zijn geen andere specifieke voorbereidingen nodig voor de behandeling.
Nadat u de behandeling heeft gehad zal een deel van het radioactieve medicijn via transpiratievocht in de kleding komen. Om deze reden is het verstandig dat u extra of oude kleding meeneemt in verband met een tijdelijke besmetting van de kleding met het radioactieve medicijn. Bij besmetting van de kleding blijft deze 12 weken achter op de afdeling om “uit te stralen”. Hierna kunt u de kleding weer ophalen. Het wordt aangeraden om oude kleding mee te nemen, die u na afloop kunt weggooien. Door de verpleegkundige van de Stralingsunit Oncologie wordt de gedragen kleding gecontroleerd voor u deze weer mee naar huis mag nemen.
Dit risico bestaat ook voor uw persoonlijke bezittingen (bijvoorbeeld een boek) die u meeneemt tijdens de behandeling. Mobiele telefoons, tablets en laptops kan u gebruiken, maar worden voor u in vershoudfolie ingepakt in de hoop een besmetting voorkomen. Indien uw apparatuur toch onverhoopt besmet raakt, moeten deze 12 weken bij ons achterblijven om ‘uit te stralen’. Houdt u hier rekening mee.
Contactlenzen kunt u blijven dragen, maar in verband met de droge lucht raden wij u aan ook een bril mee te nemen.
Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen
INFORMED CONSENT
Vooraf aan de behandeling zal de arts een informed consent met u doornemen. Hiermee geeft u aan akkoord te gaan met de behandeling.
DE BEHANDELING
Op de afdeling wordt u ontvangen door de verpleegkundige. Hij/zij zal eerst een infuus prikken en met u spreken over het verblijf op de afdeling. Daarna zal de behandelend nucleair geneeskundige of nucleair geneeskundige in opleiding (AIOS) met u spreken. Bij deze gesprekken mag iemand van uw naasten aanwezig zijn en kan u nog extra vragen stellen. De nucleair geneeskundige (in opleiding) zal na het gesprek de behandeling gaan starten en uw naaste wordt dan verzocht de afdeling te verlaten.
U krijgt eerst een middel tegen eventuele misselijkheid via het infuus en kort daarna zal de 177Lu-PSMA worden toegediend. Dit duurt ongeveer 10 minuten. Om besmettingen te voorkomen, moet u tijdens de toediening van de radioactiviteit in bed blijven liggen of in een stoel blijven zitten en mag u niet naar de WC. Voor uw vertrek wordt het infuus verwijderd.
Bijwerkingen
Meest voorkomende korte termijn bijwerkingen zijn misselijkheid, een droge mond en braken tijdens de opname, gevolgd door algehele malaise (algeheel minder goed voelen). Zelden hebben patiënten last van pijn.
Op langer termijn zal u een daling van de rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatje kunnen zien in het bloedonderzoek. Dit is een tijdelijke bijwerking en dit noemt men beenmergdepressie. Door de tijdelijke daling van de bloedcellen, zal u last gaan krijgen van vermoeidheid. Dit moet in de loop van een aantal maanden weer helemaal of grotendeels herstellen.
De opname
De overheid heeft in de Kernenergiewet normen vastgelegd om mensen tegen teveel straling te beschermen. Bij de behandeling plast u een groot deel van het radioactieve 177Lu weer uit. Omdat het radioactieve urine tijdelijk in speciale tanks moet worden opgevangen, wordt u een aantal uren opgenomen. U kunt de dag van de behandeling weer naar huis.
Om verspreiding van de radioactiviteit tegen te gaan, mag u gedurende de opname uw kamer niet verlaten.
U wordt opgenomen op een eenpersoons kamer met eigen douche en toilet, televisie en internet via een tablet.
Nadere informatie krijgt u van de verpleging. Personen jonger dan 10 jaar en zwangere vrouwen mogen, met het oog op hun eigen gezondheid, niet op bezoek komen.
Medische verantwoordelijkheid
De medische verantwoordelijkheid tijdens uw opname is in handen van specialisten van de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Door de radioactiviteit is de verpleegkundige zorg beperkt, omdat de verpleegkundigen dagelijks met patiënten omgaan, zijn zij volgens de kernenergiewet verplicht om:
▪ Enige afstand te houden van de patiënt.
▪ De tijd in aanwezigheid van de patiënt zo kort mogelijk te houden.
Na de behandeling uitklapper, klik om te openen
Stralingshygiëne
Het water dat u (douche, toilet en wastafel) gebruikt, wordt in speciale tanks opgevangen. Het lichaam en de tumoren nemen een deel van het toegediende 177Lu-PSMA niet op. Dit deel raakt u kwijt via urine, transpiratievocht en ontlasting. Dit gebeurt vooral in de eerste 24 uur na de toediening. Na het toilet bezoek zorgt u voor een goede handhygiëne, de heren worden verzocht om zittend te urineren.
Ontslag
U mag de dag van de behandeling rond 20.00 uur naar huis. U heeft dan nog wel radioactiviteit in uw lichaam. Mensen in uw omgeving kunnen dus straling ontvangen. Dit is niet gevaarlijk als de hoeveelheid straling laag is. Om de hoeveelheid straling voor mensen in uw omgeving zo laag mogelijk te houden dient u de leefregels in deze brief op te volgen.
LEEFREGELS
Als u onderstaande voorschriften zo goed mogelijk naleeft, zal de hoeveelheid straling die anderen ontvangen tot een minimum beperkt blijven.
ALGEMEEN
Uw huisgenoten moeten zoveel mogelijk afstand van u houden, in elk geval meer dan 1 meter. Bij televisie kijken of eten (dus als u lang bij elkaar zit) liefst 2 meter of meer.
TOILET
Bij toiletbezoek moet u altijd zittend plassen en u moet steeds toiletpapier gebruiken. De handen moeten indien mogelijk op het toilet worden gewassen, zodat deurknoppen, etc. zo schoon mogelijk blijven.
WASGOED EN SERVIESGOED
De door u gebruikte handdoeken, beddengoed, kleding en serviesgoed mogen niet door anderen worden gebruikt.
Na het wassen kunnen ze weer door iedereen worden gebruikt. Apart wassen is niet nodig.
KINDEREN (t/m 10 jaar)
Kleine kinderen (t/m 10 jaar) zijn gevoeliger voor straling dan volwassenen. Zij moeten daarom door één van uw huisgenoten worden verzorgd. Vermijd zo veel mogelijk direct lichamelijk contact (zoals op schoot houden of op de rand van het bed). U mag uw kinderen wel een knuffel of een zoen geven.
Bewaar een zo groot mogelijke afstand tot de kinderen. Als dit niet mogelijk is, moeten ze bij familie of vrienden logeren in de periode dat u de leefregels moet volgen.
PARTNERS EN HUISGENOTEN
Om zoveel mogelijk afstand te houden, moet u op minstens 2 meter afstand van elkaar slapen. Het liefst in aparte kamers. Let op dat de bedden in verschillende kamers niet tegen dezelfde muur staan. Hierdoor wordt de benodigde afstand niet gehaald.
Direct lichamelijk contact zoals knuffelen en seksueel contact moeten beperkt blijven tot maximaal 30 minuten per dag.
ZWANGEREN
Om de dosis voor het ongeboren kind zo laag mogelijk te houden, moet u zoveel mogelijk afstand houden van zwangere vrouwen.
OUDERE PARTNERS
Voor personen van circa 60 jaar of ouder is de kans op stralingsschade zeer gering. Indien uw partner of huisgenoten deze leeftijd hebben bereikt, hoeven de voorschriften “Algemeen” en “Partners en huisgenoten” niet zo streng opgevolgd te worden.
Enige afstand houden als u lange tijd naast elkaar zit, is dan aan te bevelen. De overige voorschriften moeten wel worden opgevolgd.
BEZOEKERS
Bij bezoek moet u afstand houden en direct lichamelijk contact vermijden. Bezoek van kleine kinderen en zwangere vrouwen wordt afgeraden.
WERK
Op het werk moet u zoveel mogelijk afstand bewaren tot collega’s en anderen.
Als u werkt in het basisonderwijs of de kinderopvang (met kinderen t/m 10 jaar), moet u het werk verzuimen gedurende de periode dat de leefregels gelden.
Als u op korte afstand van uw collega’s werkt (op 2 meter of minder), moet u ook verzuimen.
De nucleair geneeskundige vertelt u hoe lang. Wanneer u twijfelt dan kunt u de verantwoordelijke stralingsdeskundige raadplegen, via de verpleegkundige.
SCHOOLBEZOEK
Als u schoolonderwijs volgt, moet u verzuimen gedurende de periode dat de leefregels gevolgd moeten worden.
BIJEENKOMSTEN
U moet bijeenkomsten vermijden, denk hierbij aan feesten, verjaardagen, bioscoop, theater, kerk etc.
VERVOER
In de eerste week na behandeling moet u niet langer dan 1 uur per keer met het openbaar vervoer reizen.
Wanneer u met een taxi reist, kunt u het beste rechts achterin gaan zitten. De taxirit mag dan maximaal 2 uur duren.
Als u, tijdens de periode dat de leefregels gelden, moet reizen met het vliegtuig dient u contact op te nemen met de afdeling Radiologie of maak het kenbaar bij de verantwoordelijk nucleair geneeskundige tijdens uw opnamegesprek. U krijgt dan een advies op maat bij ontslag.
BORSTVOEDING
U dient de borstvoeding te staken voordat u de behandeling ondergaat en u mag de borstvoeding niet meer hervatten.
ZWANGERSCHAP
Seksueel contact is gedurende deze periode geen enkel bezwaar.
Vrouwelijke patiënten:
▪ Als de behandeling voldoende heeft geholpen, mag u na een half jaar zwanger worden.
▪ Als de behandeling onvoldoende heeft geholpen zal eerst een eventueel vervolg behandeling afgewacht moeten worden.
Mannelijke patiënten:
▪ Wij raden u aan de eerste 6 maanden na behandeling geen kinderen te verwekken.
ZIEKENHUISOPNAME
Bij een ziekenhuisopname in de periode dat de leefregels gelden, moet de nucleair
geneeskundige of de verantwoordelijke stralingsdeskundige, worden gewaarschuwd.
Ziekenhuisopname
Bij een ziekenhuisopname in de periode dat de leefregels gelden, moet de nucleair geneeskundige of de verantwoordelijke stralingsdeskundige, worden gewaarschuwd.
Overlijden na behandeling
Indien u onverhoopt komt te overlijden binnen 4 weken na deze behandeling, kan uw uitvaartondernemer vragen hebben over deze behandeling. Er kan dan telefonisch contact worden opgenomen met de afdeling Radiologie (telefoonnummer 088 75 588 55).
Zorgkosten uitklapper, klik om te openen
Meer over zorgkostenContact uitklapper, klik om te openen
Als u een afspraak wilt maken of bent u verhinderd? Neem contact op. Voor een afspraak is een verwijzing nodig.
Polikliniek Radiologie
Telefoonnummer: 088 75 588 55Wilt u contact met ons opnemen na 17.00 uur of in het weekend? Belt u dan met het centrale nummer van het UMC Utrecht, 088-755 5555.