Targeted therapy

Targeted therapy

Kanker is een ziekte waarbij het erfelijke materiaal (DNA) fouten oploopt. De DNA afwijking is dus het verschil tussen een normale cel en een kankercel. Tegenwoordig zijn er nieuwe medicijnen beschikbaar, waarmee we proberen om kankercellen doelgericht te remmen in hun groei, door juist gebruik te maken van die DNA-afwijking. Het voordeel: gezonde cellen hebben weinig last hebben deze medicijnen; u hebt als patiënt daardoor minder last van bijwerkingen.

Medicijnbehandeling die gebruik maakt van de DNA-afwijking in de kankercel noemen we: doelgerichte behandeling, of in het Engels: targeted therapy.

Voorbeelden van doelgerichte therapieën zijn monoklonale antilichamen en small molecules.

Monoklonale antilichamen

Op het oppervlak van alle cellen in ons lichaam zitten herkenningspunten. Die noemen we ‘antigenen’. Wanneer er lichaamsvreemde antigenen zijn, maken de witte bloedcellen hier antistoffen tegen aan. De meeste turmorantigenen zijn voor ons lichaam niet vreemd. Daardoor maakt ons lichaam hiertegen geen antistoffen aan en gaat de groei van de tumor verder. Monoklonale antilichamen zijn nagemaakte antistoffen en zijn specifiek gericht op de antigenen van de tumorcellen. Deze nagemaakte antistoffen herkennen de tumorcel dus wel als ‘vreemd’ en zullen zich aan de antigenen van de tumorcel binden. Hierdoor sterft de tumorcel af.

Small molecules

Wanneer gezonde, lichaamseigen cellen ernstig beschadigd zijn, kunnen ze zichzelf vernietigen. Dit noemen we geprogrammeerde celdood. Een kankercel is een beschadigde cel. Hij zou dus eigenlijk door het lichaam opgeruimd moeten worden. Echter: bij kankercellen is deze geprogrammeerde celdood meestal verstoord, waardoor ze blijven groeien. Medicijnen als small molecules stimuleren de geprogrammeerde celdood weer zodat de kankercellen afsterven.

Toediening

Deze nieuwe medicijnen krijgen patiënten vaak voor een lange periode toegediend, soms in combinatie met chemotherapie. Juist doordat ze minder bijwerkingen geven, kunnen ze ook na afloop van chemotherapie soms nog jarenlang gebruikt worden. De meeste medicijnen zijn tabletten. Een aantal soorten moeten via een infuus worden toegediend. Hiervoor moeten patiënten eenmaal per drie weken naar het ziekenhuis komen.

Klinisch onderzoek

De afdeling Medische Oncologie van het UMC Utrecht is actief betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe doelgerichte therapie door het doen van klinisch onderzoek. We hebben daardoor in een vroeg stadium al ervaring opgedaan met deze nieuwe geneesmiddelen. In de toekomst zullen de doelgerichte therapieën steeds meer toegepast worden in de behandeling van kanker.

Beschikbare targeted therapy

Deze lijst is niet volledig maar geeft u een beeld van een aantal soorten kanker waar doelgerichte therapie een mogelijke behandeling is. Er komen steeds meer soorten medicijnen bij. Ook het aantal tumorsoorten waarvoor doelgerichte therapie een mogelijkheid is, breidt zich uit.

Hier vindt u een aantal voorbeelden van geneesmiddelen die al beschikbaar zijn.

Monoklonale antilichamen

• Avastin® (bevacizumab) voor dikke darmkanker en borstkanker
• Erbitux® (cetuximab) voor hoofd-hals kanker
• Herceptin® (trastuzumab) voor borstkanker en maagkanker
• Vectibix® (panitumumab) voor dikke darmkanker

Small molecules

• Gleevec® (imatinib) voor gastro-intestinale stroma tumoren (een soort weke delen tumor uitgaande van de maag)
• Sutent® (sunitinib) voor niercelkanker, gastro-intestinale stroma tumoren (een soort weke delen tumor uitgaande van de maag) en neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier
• Nexavar® (sorafenib) voor hepatocellulair carcinoom (een levertumor die in de lever is ontstaan) en niercelkanker
• Afinitor® (everolimus) voor niercelkanker en neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier

Wachttijden uitklapper, klik om te openen

Patiënten komen altijd via andere afdelingen naar de polikliniek Medische oncologie. Er zijn dan geen wachttijden. 

Meer weten uitklapper, klik om te openen

In het geval dat u of uw kind deze behandeling ondergaat, kunt u onder ‘Agenda’ in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht praktische informatie over de afspraak vinden.

Naar Mijn UMC Utrecht

Wat hoort er bij deze behandeling

• Polikliniek Medische oncologie

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

U kunt de polikliniek van 8.00 tot 12.00 uur en van 13.00 tot 17.00 uur bereiken.