OPTIC
OPTIC
De OPTIC-studie zoekt naar een test die vooraf de gevoeligheid van een individuele voor een bepaalde therapie kan voorspellen. Wij gaan na of dit te voorspellen is door de kankercellen van een patiënt via een speciaal ontwikkeld kweeksysteem te kweken tot een organoïde. In de celkweek testen we verschillende therapieën. Bij het kweken van een organoïde worden de kankercellen op een 3-dimensionale manier gekweekt tot een mini-orgaan waarin de specifieke eigenschappen van de tumor bewaard blijven.
Over het OPTIC-onderzoek uitklapper, klik om te openen
Naam van de studie
OPTIC: Het gebruik van organoïden om de gevoeligheid voor chemotherapie bij patiënten met uitgezaaid darmkanker te voorspellen
Doel van het onderzoek
Het doel van dit onderzoek is uitzoeken of wij door de kankercellen van een patiënt te kweken als een ‘organoïde’ wij met deze organoïde kunnen voorspellen of een patiënt wel of niet op een bepaalde behandeling zal reageren.
Inleiding tot de OPTIC-studie
Patiënten met uitgezaaid dikkedarmkanker worden meestal met chemotherapie en/of doelgerichte therapie behandeld. Doelgerichte therapie richt zich op specifieke eiwitten om de kankergroei te remmen. Voor dikkedarmkanker zijn verschillende soorten chemotherapie en doelgerichte therapieën beschikbaar. Uit grote studies blijkt dat veel patiënten baat hebben bij deze behandeling en dat deze behandeling de overleving verbetert. Helaas werkt niet elke therapie voor elke patiënt. Het komt dus voor dat iemand behandeld wordt met een bepaalde chemotherapie en/of doelgerichte therapie zonder dat deze effect heeft terwijl de patiënt daar wel de bijwerkingen van heeft. Tot nu toe is vooraf nog niet te voorspellen wie wel en wie niet op een bepaalde therapie zal reageren.
Om patiënten echt te kunnen behandelen met een therapie die voor die specifieke patiënt zal werken is een test nodig die vooraf de gevoeligheid voor een bepaalde therapie kan voorspellen. Met dit onderzoek willen wij nagaan of dit te voorspellen is door de kankercellen van een patiënt via een speciaal ontwikkeld kweeksysteem te kweken tot een organoïde en in de celkweek verschillende therapieën te testen. Bij het kweken van een organoïde worden de kankercellen op een 3-dimensionale manier gekweekt tot een mini-orgaan waarin de specifieke eigenschappen van de tumor bewaard blijven.
Een complete genetische test kan worden gedaan door middel van whole genome sequencing (WGS). Daarmee is het mogelijk om een compleet beeld te krijgen van de fouten in het DNA van uw tumor. Koppeling van genetische patiënt- en behandelgegevens wordt gebruikt om gepersonaliseerde behandelingen tegen kanker te faciliteren en kankerzorg te verbeteren.
Studiehandelingen
Studie-deelname voor patiënten bestaat uit een paar onderdelen:
Geschiktheidsonderzoek
Eerst bepalen we of u kunt meedoen. Voor dit onderzoek wordt door de onderzoeker bepaald of er veilig weefsel biopten kunnen worden afgenomen uit een uitzaaiing. Hiervoor wordt er extra bloedonderzoek gedaan, waarbij 1 buisje (5 ml) bloed wordt afgenomen. Ook wordt uw CT-scan bekeken door de radioloog en vraagt de onderzoeker naar uw medische geschiedenis en medicijn gebruik.
Als u geschikt blijkt te zijn voor dit onderzoek, wordt voor de start van uw geplande behandeling met chemotherapie en/of doelgerichte therapie eenmalig biopten (hapjes) uit een uitzaaiing afgenomen en wordt er bloed afgenomen. Mogelijk moet u voor start met uw behandeling al een biopt ondergaan, in dat geval wordt dit gecombineerd met dit onderzoek en wordt er enkel een extra stukje weefsel afgenomen. Om de biopten te combineren kunnen er meerdere (tot 6 stuks) biopten worden afgenomen bij u.
Biopten
Voor de afname van de biopten komt u 1 keer speciaal naar het ziekenhuis. Het ziekenhuisbezoek kan ongeveer 3 tot 6 uur kan duren. Uw behandelend arts bepaalt afhankelijk van de locatie van het biopt of u voorafgaand aan het afnemen van de biopten nuchter moet zijn. Eerst krijgt u een plaatselijke verdoving, waarbij er met een dun naaldje wat verdovingsvloeistof in de huid wordt gespoten. Daarna wordt het biopt afgenomen door met een andere naald door de verdoofde huid heen de uitzaaiing in de lever aan te prikken en daar een klein stukje weefsel weg te halen. Het nemen van het biopt wordt door een radioloog gedaan, die met echo onderzoek ervoor zorgt dat de naald precies in de tumor terechtkomt. Er kunnen meerdere (tot 6 stuks) biopten worden afgenomen, waarbij er zoveel mogelijk een enkele naald wordt gebruikt zodat het aanprikken zo min mogelijk gebeurt. Na het afnemen van de biopten mag u direct naar huis of blijft u tot 4 uur na het biopt opgenomen ter controle. Dit is afhankelijk van de locatie van het biopt.
Bloedafname
De bloedafname aan het begin van het onderzoek kan op een willekeurig moment en bij voorkeur als u om andere redenen een bloedafname nodig heeft. In totaal worden er nog maximaal 3 buisjes (ieder 10 ml) afgenomen.
Deelnemende ziekenhuizen
De studie is open voor studiedeelname in 4 verschillende ziekenhuizen in Nederland: het UMC Utrecht, Meander Medisch Centrum, Maastricht UMC en Haaglanden Medisch Centrum.
Wie kan deelnemen aan het onderzoek? uitklapper, klik om te openen
Patiënten met uitgezaaid (ook wel gemetastaseerd genoemd) dikke darmkanker komen in aanmerking voor de studie als zij met chemotherapie (en/of doelgerichte therapie) behandeld zullen worden voor uitgezaaid dikke darmkanker. Patiënten die eerder chemotherapie hebben gekregen voor uitgezaaid dikke darmkanker komen ook in aanmerking als zij opnieuw gaan starten met een chemotherapie en/of doelgerichte therapie behandeling.
Inclusiecriteria (hieraan moet u voldoen om te kunnen deelnemen aan het onderzoek):
- Er is uitgezaaid darmkanker vastgesteld
- Er wordt voor uitgezaaid darmkanker gestart met een reguliere behandeling met chemotherapie (en/of doelgerichte therapie).
- De patiënt geeft toestemming voor deelname aan de PLCRC studie (het Prospectief Landelijk CRC cohort).
- Er is een uitzaaiing waaruit veilig een biopt genomen zou kunnen worden die ook goed te meten is met een CT scan en de patiënt stemt in met het ondergaan van dit extra biopt.
De behandeling van deelnemers aan de OPTIC-studie uitklapper, klik om te openen
Wat is meer of anders dan de reguliere behandeling die u krijgt?
Meestal worden er geen biopten afgenomen als onderdeel van uw behandeling. Binnen het ziekenhuis is er veel ervaring met het nemen van biopten. De biopten worden ook afgenomen door een hiervoor gekwalificeerd persoon. Voor dit onderzoek zal er aan het begin van de behandeling extra bloed afgenomen (totaal 35 ml, 5ml voor start deelname, 30ml na start deelname) worden. Op uw biopt kan DNA analyse worden verricht. In sommige gevallen, afhankelijk van het stadium van het onderzoek, kan uw behandelend arts deze uitslag ook terug gekoppeld krijgen, dit kan helpen om een meer geschikte, vaak experimentele, behandeling te vinden.
Mogelijke complicaties en andere nadelige effecten
Mogelijke nadelen van deelname aan dit onderzoek zijn de eventuele bijwerkingen en complicaties door het nemen van de biopten en de bloedafname, zoals pijn, bloeduitstorting, bloeding, infectie of een allergische reactie tegen de plaatselijke verdoving.
Mogelijke voor- en nadelen
Voor sommige patiënten kan het een meerwaarde hebben om DNA analyse uit te voeren, of dat het geval is, wordt bepaald door uw behandelend oncoloog. Als u meedoet aan dit onderzoek betekent het niet dat bij u de darmkanker anders of beter behandeld kan worden. Maar u draagt wel bij aan meer kennis over de behandeling van uitgezaaide darmkanker.
Mogelijke nadelen van deelname aan dit onderzoek zijn de extra dagopname voor de afname van de biopten en de eventuele bijwerkingen en complicaties door het nemen van de biopten en de bloedafname, zoals hierboven onder de kop 'Studiehandelingen' is beschreven.
Tot slot kan het gebeuren dat er tijdens het onderzoek nieuwe informatie bekend wordt over bepaalde DNA-afwijkingen die bij u zijn gevonden. We zullen ernaar streven om u zo snel mogelijk op de hoogte te stellen als dit gevolgen heeft voor uw behandeling.
Ook is het in uitzonderlijke gevallen mogelijk dat er bij u bepaalde DNA-afwijkingen worden gevonden, waarvan bekend is dat dit de kans op erfelijke ziektes, waaronder kanker bij uw directe familieleden (met name uw broers/zussen en uw kinderen) vergroot. De gevolgen van deze bevindingen kunnen belastend zijn voor u en uw familie.
Als u deelneemt aan dit onderzoek, wordt u altijd op de hoogte gebracht van eventuele toevalsbevindingen indien deze voor u van belang zijn. In dit geval zullen wij u daarna helpen om goede medisch begeleiding te krijgen. Voor uitleg over de gevolgen van de toevalsbevinding en voor de medische begeleiding zullen wij u verwijzen naar een klinisch geneticus.
De onderzoekers uitklapper, klik om te openen
Hoofdonderzoeker
Coördinerend onderzoeker
- Drs. Lidwien Smabers, PhD kandidaat
Andere onderzoekers
- Dr. Robert Vries HUB (Hubrecht Organoïd Technology)
- Oncologie trialbureau
Deelnemende ziekenhuizen uitklapper, klik om te openen
De studie is open voor studie deelname in vijf verschillende ziekenhuizen in Nederland:
- UMC Utrecht;
- Haaglanden Medisch Centrum;
- Maastricht UMC;
- Meander Medisch Centrum;
- Radboud UMC.
Door wie is het onderzoek gefinancierd? uitklapper, klik om te openen
Dit onderzoek is opgezet en betaald door het UMC Utrecht, Hubrecht Organoïd Technology en Hartwig Medical Foundation (Hartwig) en wordt verricht door artsen in verschillende ziekenhuizen.
Het Hubrecht instituut is een onderzoeksinstituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en is verbonden aan het UMC Utrecht. In het Hubrecht instituut wordt onderzoek gedaan naar ontwikkelingsbiologie en stamcel biologie. Hubrecht Organoïd Technology is een stichting opgericht door het UMC Utrecht en de KNAW, die onderzoek doet naar het gebruik van de organoïden technologie om te voorspellen hoe een patiënt zal reageren op een therapie, waaronder anti-kanker therapie. Hartwig is een onafhankelijke stichting zonder winstoogmerk met als doel systematische DNA-analyses en koppeling van genetische patiënt- en behandelgegevens landelijk mogelijk te maken om gepersonaliseerde behandelingen tegen kanker te faciliteren en kankerzorg te verbeteren.
Deelnemen aan het onderzoek? Contact? uitklapper, klik om te openen
Heeft u vragen over het onderzoek of bent u geïnteresseerd om mee te doen aan dit onderzoek, dan kunt u dit bespreken met uw behandelend arts of contact opnemen met:
Lidwien Smabers (coördinerend onderzoeker)
Meer informatie uitklapper, klik om te openen
De studie is terug te vinden in het trialregister op: https://www.trialregister.nl/trial/7305
Dankwoord uitklapper, klik om te openen
Wij danken alle deelnemers aan het onderzoek hartelijk! Alleen hierdoor is het mogelijk voor ons om dit soort onderzoek uit te voeren en we hopen hiermee de zorg voor patiënten al op korte termijn te kunnen verbeteren.
Deze pagina is het laatst bewerkt op 31-03-2022