E-mail leidt tot ontdekking die helpt om kanker beter te begrijpen
Het begon allemaal met een onverwachte e-mail. Het Amerikaanse biotechnologisch bedrijf NGM - dat aan nieuwe kankerbehandelingen werkt - had iets raars gevonden: een bepaald eiwit leek zich te hechten aan LAIR-1, een receptor die normaal de afweer van het lichaam afremt. Niemand begreep op dat moment waarom dat gebeurde. Het was de start van een vruchtbare samenwerking tussen academische en commerciële wetenschappers die leidde tot een beter begrip van het ontstaan van kanker.
Uit die vraag ontstond een bijzondere samenwerking tussen verschillende partijen: het biotechbedrijf, onderzoekers in het UMC Utrecht met veel kennis van het afweersysteem en Amsterdamse wetenschappers van AMOLF die moleculen zichtbaar kunnen maken die je normaal niet kunt zien. Binnen een paar dagen bracht het Oncode Institute (een Nederlandse organisatie die is opgericht om samenwerking binnen het kankeronderzoek te faciliteren en te bevorderen) deze groepen samen. Juristen zorgden snel voor de nodige afspraken, zodat het onderzoek meteen kon starten. “Wij zorgen dat wetenschap en praktijk elkaar sneller vinden,” zegt Emil Pot van Oncode Institute. “Ons gezamenlijke doel is om kanker te slim af te zijn.”
Een ‘rem’ op een ‘rem’
Het laboratorium van Linde Meyaard en Michiel van der Vlist (Center for Translational Immunology) doet veel onderzoek doet naar LAIR-1. Zij kwamen al snel een belangrijke ontdekking: het eiwit MARCO, dat meestal voorkomt in bepaalde afweercellen (macrofagen), bleek daadwerkelijk te binden aan LAIR-1. Dat was nog nooit eerder gezien. En er was nog iets verrassends: de binding vond plaats op dezelfde cel, en niet tussen twee verschillende cellen. “We dachten altijd dat LAIR-1 een soort rem was op deze cellen,” zegt Meyaard. “Maar nu zagen we dat er eigenlijk een rem op de rem zit. Dat verandert hoe we naar de afweerreactie bij kanker kijken.”
Michiel van der Vlist en Linde Meyaard
Moleculen zichtbaar maken
Daarna keek het team van Kristina Ganzinger (AMOLF) met speciale technieken letterlijk naar hoe deze eiwitten bewogen. Ze zagen de moleculen als kleine lichtpuntjes over het celmembraan bewegen en elkaar opzoeken. “Pas toen we het konden zien, begrepen we echt hoe de twee stoffen samenwerken,” zegt Ganzinger. “We ontdekten een nieuw soort regelmechanisme.”
Voor het biotechbedrijf was deze ontdekking niet alleen interessant, maar ook belangrijk voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingen tegen kanker. De resultaten zijn vorige week gepubliceerd in het vakblad Science Signaling.
Brug tussen commerciële en academische wetenschap
Dit onderzoek laat zien wat er kan gebeuren als urgentie uit de praktijk en nieuwsgierigheid uit de wetenschap samenkomen. Het bedrijf wilde snel weten of deze ontdekking belangrijk kon zijn voor de ontwikkeling van nieuwe therapieën. De onderzoekers wilden de werking tot in detail begrijpen en Oncode Institute hielp als brug tussen beide werelden, zodat alles soepel en eerlijk verliep.
Wat begon met één e-mail, groeide uit tot een ontdekking die de deur kan openen naar betere vormen van immuuntherapie. En het bewijst dat grote doorbraken vaak ontstaan als mensen uit verschillende werelden bereid zijn om samen te werken aan één doel: kanker te slim af zijn.