Annemieke Dols benoemd tot hoogleraar
Psychiater en onderzoeker Annemieke Dols is per 15 juni 2025 benoemd tot hoogleraar aan het UMC Utrecht. Vanuit haar leerstoel ‘Gepersonaliseerde psychiatrische zorg bij ernstige stemmingsontregelingen’ zet zij zich in voor zorg die aansluit op de persoonlijke situatie van mensen met depressieve of manische klachten.
Stemmingsontregelingen hebben vaak een grote impact op het leven van de patiënt. Ze gaan gepaard met een sombere stemming (depressie) of juist een uitgelaten stemming (manie). Daarnaast kunnen ze lichamelijke functies verstoren, zoals eetlust of slaap. Soms ontstaan stemmingswisselingen na een heftige gebeurtenis of onder langdurige druk, maar er zijn ook families waarin het vaker voorkomt. Vaak zijn stemmingsontregelingen niet eenmalig. "Het blijft dan een leven lang koorddansen,” legt Annemieke uit.
Korte biografie
Annemieke is psychiater met meer dan tien jaar ervaring. Ze zet zich niet alleen in voor de behandeling van patiënten, maar ook voor het doorbreken van het taboe rond psychische aandoeningen. Annemieke combineert haar werk op de acute opnameafdeling in het UMC Utrecht met wetenschappelijk onderzoek. Haar specialisaties zijn bipolaire stoornis, electroconvulsietherapie (ECT) en neuropsychiatrie. Samen met Moniek van Dijk schreef ze het boek ‘Koorddansers, leven met bipolariteit’, met verhalen van mensen met een bipolaire kwetsbaarheid.
Onderzoek vanuit verschillende perspectieven
De leerstoel richt zich op gepersonaliseerde zorg: behandelingen die passen bij de persoonlijke eigenschappen en voorkeuren van patiënten. “Door interdisciplinair onderzoek te doen, vanuit zowel klinisch als ervaringsdeskundig perspectief, kunnen we steeds beter voorspellen voor wie welke interventie het beste werkt.” Dit onderzoek doen Annemieke en haar collega's in samenwerking met partners zoals Altrecht GGZ en met de acute afdeling, waar patiënten met ernstige stemmingsontregelingen vaak opgenomen worden. Volgens Annemieke moeten personen met stemmingsontregelingen zo worden versterkt en ondersteund, dat zij in staat zijn om zelfstandig hiermee te leven.
Electroconvulsietherapie
Een belangrijke wetenschappelijke en klinische focus van Annemieke is de inzet van electroconvulsietherapie (ECT), waarbij met elektrische stroompjes een gecontroleerde epileptische aanval wordt opgewekt. Deze intensieve behandelmethode kan het leven van mensen met ernstige depressieve klachten redden: zestig tot zeventig procent van de mensen heeft baat bij ECT. Annemieke is oprichter en hoofdonderzoeker van het Dutch ECT-consortium. “Mijn focus ligt op de verdere ontwikkeling van dit consortium en het opzetten van een ECT-dataregister, dat gegevens verzamelt en beheert met betrekking tot ECT-behandelingen. Door gebruik van machine learning kunnen we de uitkomsten evalueren, en steeds beter voorspellen wat een passende interventie is. Daardoor kunnen we in de spreekkamer een steeds persoonlijker advies geven.”
Zonder medicatie door het leven
Ook onderzoekt Annemieke de ervaringen van mensen met een bipolaire stoornis die geen medicatie meer gebruiken. Een bipolaire stoornis is een stemmingsstoornis, met naast depressies vaak manieën. Maar meer dan de helft van de mensen met een bipolaire stoornis gebruikt geen medicatie, terwijl de richtlijn dat vaak wel voorschrijft. Hoe doen zij dat? Samen met haar collega's van de GGZ wil Annemieke de ervaringen van deze mensen bundelen. “Dat levert waardevolle inzichten op voor de hele groep. Zo krijgen we inzicht in wie veilig kan afbouwen en wie beter medicatie kan blijven gebruiken.”
Koorddansers: leven met bipolariteit
Leven met een bipolaire stoornis gaat vaak gepaard met hoge pieken en diepe dalen. Toch leven veel mensen met bipolariteit zonder (dagelijkse) medicijnen. Annemieke en collega’s willen hiervan leren in het gezamenlijke project ‘Koorddansers: leven met bipolariteit' van de afdeling psychiatrie van het UMC Utrecht, Altrecht Bipolair en Plusminus.
Voor het onderzoek naar dit belangrijke onderwerp is geld nodig. Wilt u bijdragen? Neem dan contact op met Stichting Vrienden UMC Utrecht & WKZ via vrienden@umcutrecht.nl of tel. 088 - 756 10 10 om de verschillende mogelijkheden te bespreken. Ook kunt u direct doneren via de website.
De volgende generatie opleiden
Naast haar werk in het onderzoek en de kliniek, draagt Annemieke actief bij aan het onderwijs in het geneeskundecurriculum en postdoctorale opleidingen, en begeleidt ze promovendi en jonge onderzoekers. “Het is essentieel dat de volgende generatie artsen en onderzoekers leert hoe je persoonsgerichte zorg vormgeeft in een complex vakgebied als de psychiatrie.”
Samen kom je verder
Met haar leerstoel verbindt Annemieke wetenschap, praktijk en patiëntenervaring. Haar werk past bij de visie van De Nieuwe Utrechtse School, waarin meerdere perspectieven samenkomen om zorg te verbeteren. “Alleen samen kunnen we beter begrijpen wat passende zorg is,” zegt Annemieke. “Ik ben hierin zelf ook een koorddanser: ik moet balanceren tussen het adviseren van een invasieve behandeling en het versterken van eigen regie door afbouw van medicatie.”
Credits foto: Sterre de Boer
