De incidentie van longontsteking op de intensive care door infectie met Staphylococcus aureus blijkt hoger te zijn dan gedacht. Toekomstige interventies om deze aandoening te voorkomen zouden zich moeten richten op patiënten die S. aureus bij zich dragen, zegt Fleur Paling in haar promotieonderzoek.

De Staphylococcus aureus-bacterie is zowel een menselijke commensaal als een opportunistische pathogeen. Ongeveer 25-30 procent van de gezonde mensen draagt de bacterie op de huid of in de luchtwegen. Tegelijkertijd is S. aureus een vermomde ziekteverwekker en kan in korte tijd een ernstige of zelfs levensbedreigende infectie veroorzaken. Van dragers van S. aureus is bekend dat ze een hoger risico hebben op het krijgen van een S. aureus-gerelateerde infectie, vooral bij ernstig zieke patiënten, na een operatie, bij nierdialyse en bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Beter inzicht

Het verband tussen S. aureus-dragerschap en de ontwikkeling van S. aureus-pneumonie (longontsteking) op de intensive care (SAIP) is echter niet nauwkeurig gekwantificeerd en de interpretatie van beschikbare gegevens wordt bemoeilijkt doordat er verschillende definities worden gebruikt. Om een beter inzicht te krijgen in SAIP, startten Fleur Paling (Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, UMC Utrecht) en collega's in 2015 een Europees onderzoek (ASPIRE-ICU) om de incidentie van SAIP vast te stellen, en welke factoren geassocieerd zijn met het risico van SAIP. De belangrijkste bevindingen van deze studie zijn nu gepubliceerd in JAMA Network Open.

Meer longontsteking bij dragers

In de studie werden 1.997 patiënten gerekruteerd, waarvan 1.933 zijn opgenomen in deze analyse. Hiervan waren er 950 drager van S. aureus op het moment van IC-opname. De incidentie van SAIP op de IC was 4,9 gevallen per 1000 patiëntdagen Er was een duidelijk verschil tussen dragers en niet-dragers van S. aureus: SAIP-incidentie was 11,7 gevallen per 1000 patiëntdagen voor dragers, vergeleken met slechts 2,9 gevallen per 1000 patiëntdagen voor niet-dragers. Dragerschap van S. aureus was de enige factor was die onafhankelijk geassocieerd was met SAIP (hazard ratio 3,6; 95 procent BI 2,2-6,0; P <0,001).

Fleur Paling concludeert: "Onze bevindingen suggereren dat de incidentie van longontsteking op de IC door infectie met S. aureus is hoger dan aanvankelijk werd aangenomen, en toekomstige interventies om longontsteking op de IC te voorkomen zouden zich moeten richten op patiënten die de bacterie bij zich dragen."

Kijk hier voor een videopitch over het onderzoek van Fleur

ASPIRE-ICU-studie

ASPIRE-ICU (wat staat voor Advanced Understanding of Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeruginosa Infections in EuRopE - Intensive Care Units) is een prospectieve, observationele, multicenter, epidemiologische cohortstudie die liep van 2015-2018. De studie was ingebed in de routinematige surveillance onder ICU-patiënten en was gericht op het krijgen van een beter begrip van S. aureus- en Pseudomonas aeruginosa-infecties in Europa. Het onderzoek werd uitgevoerd op ICU's van 30 ziekenhuizen in 11 Europese landen. ASPIRE-ICU maakt deel uit van het door IMI gesponsorde publiek-private COMBACTE-project.

Promotie

Fleur Paling (1985, Groningen) promoveert op 20 oktober 2020 aan de Universiteit Utrecht. De titel van haar proefschrift is " The role of carriage in the development of healthcare-associated infections with S. aureus and P. aeruginosa". Promotoren zijn prof. dr. Jan Kluytmans en prof. dr. Marc Bonten (beiden Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, UMC Utrecht). Eind 2020 rondt Fleur Paling haar opleiding tot huisarts af.