Nederlands megacohort: samen bouwen aan gezonder ouder worden
Het UMC Utrecht is partner in het Nederlands Cohorten Consortium (NCC), dat van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een subsidie van ruim 17 miljoen euro ontvangt. Met deze investering bundelen vrijwel alle universitair medische centra, het RIVM en het UMC Utrecht hun krachten in één nationaal megacohort: een unieke onderzoeksinfrastructuur met gegevens van bijna een half miljoen Nederlanders.
Onder leiding van Charlotte Onland-Moret, associate professor UMC Utrecht, en Roel Vermeulen, hoogleraar Milieu-epidemiologie en Exposoom Analyse, Universiteit Utrecht en UMC Utrecht, neemt het UMC Utrecht deel met twee van de elf cohorten in Nederland.
Onderzoek levensstijl en voeding
EPIC-NL is een cohort van ruim 40.000 mannen en vrouwen uit Amsterdam, Doetinchem, Maastricht en Utrecht en omgeving, die ten tijde van de werving in de periode 1993-1997 tussen 20 en 70 jaar oud waren. Het doel van de studie is om de relatie tussen voeding en kanker, biomarkers en andere chronische ziekten te onderzoeken.
De deelnemers vulden vragenlijsten in over levensstijl en medische aspecten, en uitgebreide voedselfrequentievragenlijsten. Van alle deelnemers werden bloedmonsters genomen. EPIC-NL is een fusie van de Prospect-EPIC-cohort (gecoördineerd door het Julius Centrum) en de Morgen-EPIC-cohort (gecoördineerd door het RIVM, Bilthoven).
Charlotte Onland-Moret en Roel Vermeulen
Onderzoek gezondheid inwoners Leidsche Rijn
Het Leidsche Rijn Gezondheidsproject (LRGP) is een doorlopend onderzoek naar de gezondheid van inwoners van Leidsche Rijn. In de vijf huisartsenpraktijken van de Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra (LRJG) werden tussen 2003 en 2019 alle nieuwe patiënten gevraagd om mee te doen aan dit onderzoek. Het doel van dit project is het uitvoeren van onderzoek naar ziekteoorzaken, preventie, behandeling, gezondheidsstrategieën en de impact van innovaties in het zorgbeleid en publieke gezondheid.
Ongeveer 10.000 inwoners hebben toestemming gegeven om deel te nemen. Van elke deelnemer is een Individueel Gezondheidsprofiel (IGP) opgesteld en aan hen terug gerapporteerd, waarin diverse gezondheidskenmerken en mogelijke determinanten voor toekomstige gezondheid of ziekte worden vastgelegd. Deze gegevens vormen het uitgangspunt voor het volgen van de gezondheidsloopbaan van de deelnemer. Bij de meeste deelnemers is bloed afgenomen en soms zijn aanvullende onderzoeken zoals ECG en spirometrie uitgevoerd.
Megacohort voor de gezondheid van de toekomst
Het NCC bundelt de kracht van de elf grootste en meest uitgebreide cohorten in Nederland. Door deze samen te brengen ontstaat één samenhangend netwerk van onderzoeksdata over gezondheid, leefstijl, omgeving en veroudering. Door deze verbinding ontstaat een samenhangende bron van kennis over gezondheid, leefstijl, omgeving en veroudering. Dankzij de subsidie kan het consortium op grote schaal onderzoeken hoe en waarom mensen gezond ouder worden, en wat we kunnen doen om ziekten te voorkomen. Daarbij ligt de nadruk op multimorbiditeit (het samen voorkomen van meerdere chronische aandoeningen) en nieuwe gezondheidsrisico’s, zoals opkomende infectieziekten.
Over het Nederlands Cohorten Consortium (NCC)
Het Nederlands Cohorten Consortium is een landelijk samenwerkingsverband tussen elf cohorten in Nederland, verspreid over zeven universiteiten en UMC’s en het RIVM. De deelnemende cohorten zijn Lifelines, de Rotterdam Studie (ERGO), De Maastricht Studie, HELIUS, LASA, EPIC-NL, NEO, Nederlands Tweelingen Register, Leiden Langleven Studie, Utrecht Health Project en Doetinchem Cohort Studie. In totaal omvat het netwerk bijna 500.000 deelnemers en meer dan 50 jaar aan gezondheidsdata.
Symposium en meer informatie
De toekenning van de subsidie en de plannen voor het megacohort worden toegelicht tijdens het NCC-symposium op 7 november 2025.