Das mijn zorg
In Hoegaathet? Dé gezondheidskrant van het UMC Utrecht, altijd iemand aan het woord over zijn/haar zorg.
Onlangs verscheen op Facebook een posting over wat ‘de doorbraak van jaar’ genoemd wordt door het NTR-wetenschapsprogramma Kennis van nu. Het gaat om het onderzoek van dr. Martijn van den Heuvel van het UMC Utrecht Hersencentrum. Hij ontdekte dat het wegennet van de hersenen al bij de geboorte grotendeels is aangelegd.
Dat is een mooi compliment! uitklapper, klik om te openen
“Zeker. Elke journalist van Kennis van nu mocht een wetenschappelijk onderzoek nomineren. Het is een eervolle vermelding. Ik voel mij vereerd, maar ben ook nuchter. Een ‘doorbraak’ is misschien een wat gevaarlijke term in de wetenschap, het draait nooit om één onderzoek.”
Waarom is dit een doorbraak? uitklapper, klik om te openen
“We wisten dat het wegennet er is bij volwassenen en dat er veel communicatie is tussen verschillende hersengebieden, maar de vraag wanneer die wegen worden aangelegd, was nooit beantwoord. We noemen zo’n wegenkaart een ‘connectome’ en in deze studie hebben we voor het eerst een gedetailleerde baby-connectomekaart gemaakt.”
Wat ontdekte je precies? uitklapper, klik om te openen
“Dat het regelcentrum van de hersenen – de belangrijke knooppunten in dat ‘wegennet’ samen – al bij de geboorte grotendeels is aangelegd. Op het moment dat je wordt geboren bij veertig weken lijken jouw hersenen dus al op een volwassen systeem. Deze knooppunten en ‘snelwegen’ zijn nog niet allemaal in gebruik, maar ze liggen er wél al. Dit betekent dan mogelijk ook dat fundamentele eigenschappen van hoe onze hersenen werken al vroeg zijn aangelegd, zoals beweging, zien en horen, maar ook – in zekere mate – complexere hersenfuncties zoals geheugen, taal, rekenen.”
Wat betekent dit voor de wetenschap? uitklapper, klik om te openen
“Ons onderzoek laat zien dat de dertigste tot veertigste week in de baarmoeder een kritieke periode is voor de ontwikkeling van de verbindingen in de hersenen. In de hersenen kunnen subtiele verschillen grote effecten hebben. Vroeggeboren kinderen hebben het (op latere leeftijd) soms moeilijker. Kunnen we hier in de toekomst voorspellingen over doen en tijdig behandelen? Dit is daarvoor de eerste stap.”
Hoe ontdekte je het? uitklapper, klik om te openen
“Dit was een samenwerking met het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ). Met onder anderen dr. Manon Benders van neonatologie hebben we de connecties van de hersenen van te vroeg-geboren baby’s gescand en in kaart gebracht.”
Kijk je nu anders naar pasgeboren baby’s? uitklapper, klik om te openen
“Mijn vrouw was zwanger ten tijde van dit onderzoek. Ik wist natuurlijk al dat de laatste tien weken heel belangrijk waren, dus het was extra opletten. Onze zoon is gezond geboren en alle connecties van zijn ‘connectome’ zijn waarschijnlijk goed aangelegd. Hij kan zijn hersenwegen gaan gebruiken en invullen.”
Meer UMC Utrecht? uitklapper, klik om te openen
Volg het UMC Utrecht op Facebook.