Een schisis van het gehemelte wordt in Utrecht over het algemeen voor het eerste levensjaar gesloten, waarbij ook het spiertje (de heffer) van het zachte gehemelte wordt gerepareerd. Vanaf de leeftijd 12 maanden komt de spraakontwikkeling op gang. Kinderen beginnen met brabbelen en gaan daarna steeds meer klanken en woorden vormen. Rond de leeftijd 2,5 jaar kan de logopedie beoordelen of de klanken en woorden normaal worden gevormd of dat dit minder goed verloopt. 

Wanneer het vormen van klanken en worden niet goed verloopt is de oorzaak meestal een niet optimaal werkend zacht gehemelte. Er ontsnapt tijdens het praten lucht door de neus en daardoor kan er onvoldoende druk in de mond worden opgebouwd. Dit alles beïnvloedt de verstaanbaarheid vaak in negatieve zin. 

Als logopedie niet voldoende helpt, kan een spraakverbeterende operatie nodig zijn. Bij deze operatie wordt de natuurlijke doorgang van mondholte naar keelholte verkleind of de functie van de spier (de heffer van het gehemelte) verbeterd, zodat er minder luchtverlies is of de afsluiting door het zachte gehemelte eenvoudiger wordt.

Er zijn verschillende technieken, afhankelijk van de oorzaak van het spraakprobleem.

Pharynxlap: bij deze operatie wordt een stukje weefsel (pharynxlap) uit de keelwand omhoog verplaatst en vastgezet aan de achterrand het zachte gehemelte. Deze ingreep maakt de opening naar de neus definitief kleiner / nauwer en helpt zo bij het afsluiten van de neusholte tijdens het spreken.

Redo intravelaire veloplastiek: bij deze operatie wordt de spier in het zachte gehemelte (de heffer) opnieuw opgezocht en in de meest optimale positie opnieuw gerepareerd / aan elkaar gehecht

Wang lappen (buccale lappen): bij deze techniek wordt een stukje weefsel uit de wang gebruikt om het gehemelte langer te maken. Het wangweefsel wordt tussen het harde en zachte gehemelte geplaatst, waardoor het zachte gehemelte en de huig meer naar achteren komt te liggen Meestal worden beide wangen gebruikt, een enkele keer is één kant voldoende. Een langer gehemelte maakt het afsluiten in principe makkelijker. Vaak wordt deze operatie gecombineerd met een redo intravelaire veloplastiek. Door de combinatie van meer lengte en betere spierfunctie kan de afsluiting effectief worden verbeterd.

Furlow Z-plastiek: dit is een techniek waarbij de spieren in het gehemelte beter worden geplaatst door een ‘Z-vormige’ snede. Dit zorgt voor een betere spierfunctie en helpt om het gehemelte goed te laten sluiten. Het voordeel van deze ingreep is dat het gehemelte tegelijkertijd ook een beetje wordt verlengd.

Hynes pharyngoplastiek: hierbij worden twee stukjes weefsel uit de keelwand gebruikt om de achterwand van de keel op te hogen en zo de opening naar de neus kleiner te maken. Deze ingreep maakt het makkelijker om afsluiting te bereiken zonder iets aan het zachte gehemelte zelf te doen.

Gemodificeerde Honig techniek: deze techniek is gebaseerd op dezelfde uitgangspunten als wanglappen (met of zonder redo-intravelaire velopastiek).  De verlenging wordt echter niet bereikt door wanglappen, maar door opschuiven van weefsel van het harde gehemelte naar achteren in combinatie met een stukje weefsel (pharynxlap) van de achterwand van de keel dat wordt omgeklapt. Het resultaat is verlenging, een meer effectieve spierfunctie en een iets kleinere opening naar de neus door de steel van de pharynxlap.

Lipofilling van de pharynxachterwand: bij deze techniek wordt een klein beetje vetweefsel van de buik of bovenbeen voorzichtig afgezogen (liposuctie) en vervolgens geïnjecteerd in de achterwand van de keel. Hierdoor wordt de doorgang tussen de mond en de neus subtiel kleiner. Dit kan helpen bij het verbeteren van het afsluiten van het gehemelte en daardoor de spraak verbeteren. Deze techniek is alleen geschikt als er weinig lucht lekt / de opening klein is.

Welke operatie het meest geschikt is, hangt af van de situatie van uw kind. De arts bespreekt samen met u welke optie het beste past. De operatie wordt in Utrecht gedaan door de plastisch chirurg.

Links een normaal gehemelte en rechts een verkort gehemelte