In de spotlight: veerkracht en welzijn

Voorbereiden op de gezondheidszorg van morgen. Dat doen we in het UMC Utrecht door in te zetten op onderwijsinnovaties en activiteiten binnen zes actuele thema’s van onze onderwijsstrategie ‘De Nieuwe Utrechtse School’. Eén thema is veerkracht en welzijn. Veerkracht is een voorwaarde om te kunnen leren en werken met elkaar. Collega’s Martine Koppenhol en Bert Arets zijn ambassadeurs van dit thema en vertellen erover in dit zesde en laatste verhaal in de serie ‘De Nieuwe Utrechtse School’. 

Veerkracht betekent het vermogen om te herstellen van tegenslagen en om te gaan met onzekerheid en verandering. Het woord is afgeleid van het Latijnse resilire: terugspringen. In een wereld die snel verandert en waarin de druk op zorgprofessionals én studenten toeneemt, is veerkracht onmisbaar. Het draagt bij aan welzijn, motivatie en duurzame inzetbaarheid. 

“Je leert pas goed als je je goed voelt”, zegt Martine Koppelhol, afdelingshoofd Onderwijszaken in het UMC Utrecht. “Dat geldt niet alleen voor studenten, maar net zo goed voor docenten en andere collega’s in het UMC Utrecht. Veerkracht en welzijn vormen de kern van goed onderwijs en goed werk.” 

“Er is altijd ruimte voor persoonlijke groei” 

Martine zet zich in voor een leerklimaat waarin studenten en docenten ruimte krijgen voor persoonlijke groei. “De samenleving vraagt om slimme, creatieve mensen die weten wie ze zijn, hun grenzen kennen en daarin hun weg vinden. Maar studenten voelen veel druk: goed presteren, sociaal actief zijn, en dan ook nog bijblijven in een snel veranderende wereld. Dat kan leiden tot stress of zelfs uitval.” 

Ze benadrukt dat welzijn en leren onlosmakelijk verbonden zijn. Voor studenten én docenten. “Daarom kijken we kritisch naar onze onderwijsomgeving. Uit een enquête van een aantal jaar geleden bleek dat de studenten onze leeromgeving niet altijd als open en stimulerend hebben ervaren. Dat hebben we serieus genomen door een aanbod van trainingen, intervisie en symposia te ontwikkelen. We hebben ook een gedragscode voor studenten en docenten opgesteld. Tijdens informele momenten moeten studenten en docenten gewoon even kunnen uitblazen en elkaar kunnen vinden. We zoeken actief de samenwerking op met andere afdelingen in het UMC Utrecht. Zo proberen we te verbinden, met ons thema – en ook de andere thema’s van De Nieuwe Utrechtse School - een netwerk te vormen en dingen en mensen bij elkaar te brengen.”  

Volgens Martine draait het uiteindelijk om verbinding, de ‘joy of learning’ en de ‘joy of teaching’. “Een wens voor in de toekomst en in de nieuwe curricula is om te komen tot een onderwijscommunity waarin iedereen zich gezien voelt, zijn of haar talent ontwikkelt en bijdraagt aan iets groters. Er is altijd ruimte voor persoonlijke groei. Dat is waar we voor staan.” 

“Studenten bloeien op als er eigen inbreng is” 

Ook Bert Arets, kinderlongarts en opleidingscoördinator van Selective Utrecht Medical Master (SUMMA), ziet het thema veerkracht en welzijn als een kernopgave. “De druk is groot – niet alleen bij studenten, ook bij docenten. Zij geven onderwijs, begeleiden studenten, en doen daarnaast hun klinisch werk. Dat is veel. We moeten ervoor zorgen dat het onderwijs hen ondersteunt in plaats van extra belast.” 

Bert pleit voor meer autonomie, keuzevrijheid en een ondersteunende leeromgeving. “Studenten bloeien op als ze zelf invloed hebben op hun leerproces. Niet alleen maar cijfers en competitie, maar feedback, samenwerking en ruimte voor eigen inbreng. En dat geldt ook voor docenten. Laat hen weer met plezier lesgeven.” 

Binnen het nieuwe curriculum in 2028-2029 werkt Bert aan het terugdringen van factoren die burn-out in de hand werken. “We willen studenten opleiden die niet alleen vakinhoudelijk sterk zijn, maar ook veerkrachtig. Die weten dat tachtig uur werken niet normaal is. En dat je pas goed kunt zorgen voor een ander, als je ook goed voor jezelf zorgt.”