Bij vrouwen met een getransplanteerde nier zijn de effecten van een zwangerschap over het algemeen gunstiger dan veelal wordt gedacht. Dat de nierfunctie nauwelijks achteruitgaat door de tijdelijke extra belasting van de nier is goed nieuws. Ook is er geen grotere kans op afstoting van het donororgaan. 

For English read here >

Met deze geruststellende uitkomsten komen arts-onderzoeker Margriet Gosselink (UMC Utrecht) en verpleegkundig specialist dr. Marleen van Buren (Erasmus MC). Zij publiceerden erover in de wetenschappelijke bladen Kidney International en Transplantation. 

Vrouwen met een donornier functioneren in het dagelijks leven met één werkende nier. De onderzoekers brachten de effecten van een zwangerschap in kaart voor deze specifieke groep. Een zwangerschap veroorzaakt veel grote veranderingen in het lichaam van een moeder. Het ontwikkelen van de placenta gaat bijvoorbeeld gepaard met de aanmaak van meer bloed dat moet worden rondgepompt en gezuiverd door de donornier. Bij getransplanteerde vrouwen moet de donornier gedurende de zwangerschap 40 procent harder werken. Er wordt dus meer van de nier gevraagd, het zijn dan ook complexe zwangerschappen. De werking van de nier en het vaatbed beïnvloedt ook de aanleg van de placenta. Problemen met de aanleg van de placenta kunnen bijdragen aan zwangerschapscomplicaties, zoals een hoge bloeddruk, vroeggeboorte, of zwangerschapsvergiftiging. 

“We hebben alle Nederlandse cijfers op een rij gezet en we zien dat de uitkomsten van die zwangerschappen over het algemeen goed zijn en zij komen overeen met internationele cijfers”, zegt Margriet Gosselink, arts-onderzoeker van UMC Utrecht. “We baseren ons daarbij op de gegevens van 288 zwangerschappen van 199 getransplanteerde vrouwen onder de 45 jaar, die zijn verzameld in het PARTOUT-netwerk. Dit is een samenwerkingsverband tussen alle academische ziekenhuizen in Nederland. 

Jaarlijks zijn er in Nederland zeker 12 tot 14 vrouwen met een donornier die in verwachting raken. Vrouwen met een donornier lopen meer risico op een hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging, (tijdelijke) nierfunctieachteruitgang en foetale groeivertraging. Zij moeten daarom tijdens de zwangerschap begeleid worden in een academisch ziekenhuis. Daar kunnen een gynaecoloog en een nefroloog al bij vroege signalen ingrijpen, indien nodig. 

Bespreek je kinderwens

Aan deze zwangerschappen gaat soms een lange periode vooraf waarbij de risico’s op gezondheidscomplicaties worden afgewogen tegen de kinderwens. “Het is voor nierpatiënten van belang om hun kinderwens tijdig te bespreken met hun nefroloog en gynaecoloog met expertise op dit gebied. “Ook als die kinderwens niet acuut is, maar als je bijvoorbeeld over vijf jaar aan kinderen wil beginnen. Dit is ook belangrijke informatie voor de timing van de transplantatie. Ook na de transplantatie is het van belang om een eventuele kinderwens opnieuw met je behandelaars te bespreken, zegt Marleen van Buren, die onlangs gepromoveerd is op niertransplantatie en zwangerschap in het Erasmus MC. Het eerste jaar na de transplantatie raden we een zwangerschap af, maar daarna zijn er mogelijkheden. Al kost het dan soms nog wel enkele maanden om de medicatie aan te passen” 

Mogelijkheden

Patiënten worden regelmatig naar een academisch ziekenhuis doorverwezen voor een adviesgesprek over een eventuele zwangerschap. “In zo’n adviesgesprek komt ook erfelijkheid aan bod’, zegt Margriet. “En er kan een aanvullend genetisch onderzoek worden gedaan, met name wanneer de oorzaak van het nierfalen niet bekend is.” Dit kan consequenties hebben voor het nageslacht en ook de manier van zwanger worden. Tegenwoordig is voor sommige erfelijke nierziekten in-vitro fertilisatie (IVF) mogelijk waarbij embryo’s worden onderzocht op een ernstige genetische aandoening om daarmee de kans op een aangedaan kind te verkleinen.

Sommige patiënten verwachten bij voorbaat dat hun kinderwens onvervuld zal blijven, terwijl dat niet zo hoeft te zijn volgens Marleen: “Het effect van de zwangerschap op de nierfunctie is minimaal. Een kinderwens hebben is logisch en begrijpelijk. En vaak kan het ook. Het kan helpen om er over te praten met je partner en je behandelaar en om dan de risico’s van een mogelijke zwangerschap samen af te wegen. Blijf er dus niet alleen mee rondlopen.” 

Vervolgonderzoek

Arts-onderzoeker Margriet Gosselink richt haar vervolgonderzoek op de impact van zwangerschap op vrouwen met erfelijke nierziekten. Allereerst zullen dit de nierziekten ‘Syndroom van Alport’ en ‘Cystenieren’ ofwel ADPKD zijn. Wie aan dit onderzoek wil deelnemen kan een e-mail sturen naar: pregeneph@umcutrecht.nl