Tepelvochtonderzoek
Tepelvochtonderzoek
Welkom op de pagina van het tepelvochtonderzoek. Op deze pagina kunt u meer informatie vinden over de doelen van deze studie, nieuws over de studie, wetenschappelijke publicaties en contactgegevens van het team.
Inleiding over het tepelvochtonderzoek uitklapper, klik om te openen
Met het tepelvochtonderzoek bekijken we of bepaalde veranderingen in tepelvocht, zogenaamde ‘markers’, kunnen voorspellen of er afwijkende cellen in het borstweefsel ontstaan. Tepelvocht is de vloeistof die natuurlijk aanwezig is in de melkgangen van de borst. Als de voorspellende markers hierin meetbaar zijn, kunnen we in de toekomst op een zo vroeg mogelijk moment vaststellen of er een kwaadaardige afwijking in de borst groeit. We kunnen dan alvast een behandeling starten, nog vóórdat kanker of een voorstadium daarvan is ontstaan. Behalve tepelvocht, hebben we ook bloed afgenomen. We gaan de markers tussen deze twee lichaamsvloeistoffen (tepelvocht en bloed) vergelijken. Naar verwachting kunnen de markers in het tepelvocht veel beter voorspellen wat er zich in de borst afspeelt dan dezelfde markers in het bloed. In het bloed kunnen namelijk ook markers opgepikt worden afkomstig uit een ander deel van het lichaam.
We hebben voor het tepelvochtonderzoek bij drie groepen vrouwen tepelvocht en bloed afgenomen:
- bij vrouwen met een verhoogd risico op borstkanker;
- bij vrouwen met borstkanker en
- bij gezonde vrouwen.
Bij vrouwen die een operatie hebben ondergaan vanwege borstkanker zullen we ook het borstweefsel onderzoeken dat overblijft na een operatie. De markers in tepelvocht, bloed en (eventueel) borstweefsel gaan we tussen de drie groepen vergelijken, om zo de meest nauwkeurige methode te ontwikkelen om borstkanker in een heel vroeg stadium op te sporen.
Meer informatie over de markers in tepelvocht en bloed
Kanker wordt veroorzaakt door fouten in het DNA, ons erfelijk materiaal. Die fouten verstoren de normale deling van cellen. Deze fouten kan men meten in bijvoorbeeld het tepelvocht en bloed. Zij worden dan 'markers' genoemd.
Een van die fouten is de aanwezigheid van methylgroepen aan het DNA. Die methylgroepen remmen bepaalde genen die tumorvorming tegengaan.
We hebben de afgelopen jaren de cellen uit het tepelvocht onderzocht op de aanwezigheid van methylgroepen, maar helaas kan deze marker de ontwikkeling van borstkanker niet goed genoeg voorspellen. Daarom zijn we nu geïnteresseerd in een andere marker die borstkanker kan veroorzaken, namelijk microRNA.
Van microRNA is bekend dat ze, net zoals de methylgroepen, genen kunnen remmen. Zij spelen bij veel soorten kanker al in een vroege fase van de kankergroei een belangrijke rol. Daarmee is het waarschijnlijk een goede voorspeller voor de aanwezigheid van kwaadaardige cellen die kunnen uitgroeien tot borstkanker.
We kunnen microRNA gemakkelijk meten in tepelvocht en bloed, maar we weten nog niet vanaf welke waarde we de meting als abnormaal moeten beschouwen. Daarom willen we in dit onderzoek eerst bekijken wat normale waarden zijn (bij gezonde vrouwen en vrouwen met een verhoogd risico), en vanaf welke waarde we het als abnormaal moeten beschouwen.
Nieuws over de studie uitklapper, klik om te openen
11-7-2023: Moleculaire analyse van het tepelvocht
Inmiddels zijn er heel wat stappen gezet in de moleculaire analyse van het tepelvocht. We zijn nu bezig met de laatste analyses binnen de vergelijking tussen de gezonde vrijwilligers en de vrouwen met borstkanker. Hier verwachten we snel resultaten van te hebben, die we dan ook zullen delen op deze webpagina.
Ook zijn er twee nieuwe werknemers aangenomen op dit project, een onderzoeker in opleiding, Laura de Rooij, en een laboratorium analist, Leontine Masselink. Samen met het huidige team gaan zij verder met de analyse van het tepelvocht, bloed, en weefsel. Er is ook al een start gemaakt met de microRNA analyse in de groep van hoog risico vrouwen. Dit proces zal zeker nog wat tijd gaan kosten, omdat wij heel veel tepelvocht en bloed hebben kunnen verzamelen (met dank aan alle studiedeelneemsters), maar we hopen ook hiervan zo snel mogelijk de resultaten te kunnen delen.
Namens het Tepelvochtteam,
Drs. Laura de Rooij, onderzoeker in opleiding
08-04-2021: Nieuwe fase van het onderzoek
Wij zijn gestart met een nieuwe fase van het onderzoek. De laatste afnames zijn achter de rug en wij gaan ons volledig focussen op de moleculaire analyse van het tepelvocht en de gegevens uit de vragenlijsten. Wij hopen zo snel mogelijk de resultaten klaar te hebben en met u te mogen delen.
Nogmaals hartelijk dank aan alle vrouwen die hebben deelgenomen aan de studie! Zonder jullie was ons onderzoek niet mogelijk geweest.
01-06-2020 Herstart studie
Beste deelneemster aan ons tepelvochtonderzoek,
Volgens de nieuwe corona-maatregelen, mogen wij gaan herstarten met ons onderzoek. Per 1 juni mogen deelneemsters meedoen aan ons onderzoek mits een ziekenhuisafspraak gecombineerd kan worden met een afspraak voor deelname aan de studie. Dit geldt dus voor de vrouwen binnen de borstkankergroep en vrouwen binnen de hoog risico groep. Gezonde vrijwilligers mogen deelnemen mits ze in het ziekenhuis zijn (door afspraken of doordat ze daar werken).
Met veel dank voor uw begrip,
Namens het Tepelvochtteam,
Drs. Susana Patuleia, arts-onderzoeker
23-03-2020 Informatieochtenden 2020: geannuleerd!
Op 23 maart heeft de Nederlandse regering extra maatregelen bekend gemaakt om de verspreiding van het coronavirus (COVID-19) zoveel mogelijk te beperken. Een van deze maatregelen is om bijeenkomsten die plaatsvinden voor 1 juni te verbieden. De tepelvochtdagen die op 15 en 16 mei zouden plaatsvinden, gaan zodoende helaas niet door.
Als wij een nieuwe datum hebben om dit te organiseren laten wij u het weten!
Wij wensen u en allen die u lief zijn veel sterkte in deze onrustige tijden.
De bijeenkomsten van 2019 werden goed bezocht en gewaardeerd!
Beoordeling informatieochtenden 2019 uitklapper, klik om te openen
Op basis van de beoordelingsformulieren zijn deze ochtenden met een 9,4 beoordeeld! Daar zijn wij heel blij mee! Wij willen iedereen die deze ochtend heeft bezocht nogmaals hartelijk bedanken voor de aanwezigheid!
Nieuwsbrief uitklapper, klik om te openen
Wat houdt meedoen in voor de deelnemers? uitklapper, klik om te openen
- Vrouwen met een verhoogd risico op borstkanker, die besluiten mee te doen met het tepelvochtonderzoek, komen éénmaal per jaar gedurende maximaal tien jaar naar het UMC Utrecht voor tepelvocht- en bloedafname. Wij verzamelen dit materiaal jaarlijks omdat wij de ontwikkeling van de afwijkingen willen vervolgen over de jaren. Daarmee zijn we al gestart in 2008. U valt onder deze groep als u een verhoogd risico heeft vanwege een BRCA1 of BRCA2 gen afwijking of omdat uw risico is verhoogd op basis van uw familiegeschiedenis, bijvoorbeeld als borst- of eierstokkanker in uw familie (veel) voorkomt. Tenslotte kan uw risico op borstkanker verhoogd zijn als u eerder borstkanker heeft gehad of als u eerder behandeld bent voor een ‘ingekapselde’ vorm van borstkanker (Ductaal Carcinoma In Situ; DCIS).
- Vrouwen met een recente diagnose van borstkanker komen maar voor één studiebezoek.
- Gezonde vrouwen komen ook maar voor één studiebezoek.
Het tepelvocht nemen we af met een handmatig vacuümsysteem, na het toedienen van oxytocine-neusspray. Deze neusspray, die wordt voorgeschreven bij vrouwen bij wie borstvoeding niet op gang komt, zorgt ervoor dat het in de borst aanwezige vocht met kleine druppeltjes naar buiten komt. Onze jarenlange ervaring is dat de tepelvochtafname bijna altijd lukt en dat de afname niet als vervelend of belastend wordt ervaren (duidelijk minder dan de borstfoto).
Daarnaast bestaat het studiebezoek uit het invullen van een korte vragenlijst.
Zie hier een video over onder meer het verloop van de tepelvochtafname.
Als u deelneemt aan het onderzoek, krijgt u hiervan geen uitslag. Dit onderzoek zal ook geen invloed hebben op uw screening of behandeling, als u die heeft.
Publicaties over de Tepelvochtstudie uitklapper, klik om te openen
In de publieksmedia
- Vroege opsporing van borstkanker met tepelvocht (UMCU nieuws en verhalen), via deze link
- Tepelvochtafname (fragment uit NOS), via deze link
- Even-snuiven-voor-wat-tepelvocht-Volkskrant-24042010(PDF - 48 kB)
miRNA screening through nipple aspiration sampling
Wetenschappelijke publicaties uitklapper, klik om te openen
- 2022 - The microRNA Lifecycle in Health and Cancer
- 2022 - Elevated miR-29c-5p Expression in Nipple Aspirate Fluid Is Associated with Extremely High Mammographic Breast Density
- 2022 - Patient-centered research: how do women tolerate nipple fluid aspiration as a potential screening tool for breast cancer?
- 2021 – Nipple aspirate fluid at a glance
- 2021 - The changing microRNA landscape by color and cloudiness: a cautionary tale for nipple aspirate fluid biomarker analysis
- 2020 - The Physiological MicroRNA Landscape in Nipple Aspirate Fluid - Differences and Similarities with Breast Tissue, Breast Milk, Plasma and Serum
- 2020 - Lessons learned from setting up a prospective, longitudinal, multicenter study with women at high risk for breast cancer
- 2019 - Application-of-Nipple-Aspirate-Fluid-miRNA-Profiles-for-Early-Breast-Cancer-Detection-and-Management(PDF - 161 kB)
- 2016 - DNA-promoter-hypermethylation-in-nipple-fluid-a-potential-tool(PDF - 2,1 MB)
- 2015 - Repeated-Nipple-Fluid-Aspiration(PDF - 653 kB)
- 2014 - Validation-of-DNA-promoter-hypermethylation-biomarkers(PDF - 640 kB)
- 2010 - Successful-oxytocin-assisted-nipple-aspiration-in-women(PDF - 146 kB)
- 2008 - Molecular analysis of nipple fluid for breast cancer screening
- 2007 - Oxytocin: bringing magic into nipple aspiration
Proefschrift uitklapper, klik om te openen
Op 9 juni 2022 promoveerde arts-onderzoeker van de tepelvochtstudie Dr. Susana Patuleia op haar proefschrift met als titel “Early detection of breast cancer by organ-specific and circulatory liquid biopsies” (vroege opsporing van borstkanker door gerichte analyse van lichaamsvloeistoffen) waarin de meest recente publicaties van het tepelvochtonderzoek zijn gebundeld.
Het proefschrift is digitaal beschikbaar middels deze link.
De Nederlandse samenvatting kunt u ook apart downloaden via deze link.
Hieronder een persoonlijk bericht van Dr. Susana Patuleia aan alle deelneemsters:
Ik ben alle deelneemsters dankbaar voor jullie deelname aan onze studies. Een deel van de deelneemsters heeft meegedaan op een van de moeilijkste en meest kwetsbare momenten in hun leven. Met de resultaten beschreven in dit proefschrift zetten wij de eerste stappen om het grotere en uiteindelijke doel van ons onderzoek te bereiken, namelijk om borstkanker nog eerder op te sporen. Binnenkort zullen we, dankzij jullie deelname, de resultaten hebben over onze biomarkers. Wij houden jullie op de hoogte!
Studieteam uitklapper, klik om te openen
Van links naar rechts, boven:
- Leontine Masselink, Research medewerker
- Prof. dr. P.J. van Diest, Patholoog
Van links naar rechts, onder:
- Drs. Laura de Rooij, Onderzoeker in opleiding
- Prof. dr. E. van der Wall, Internist-oncoloog
- Dr. C. B. Moelans, Assistant Professor
Niet afgebeeld:
- Dr. J. van Steenhoven, Lokale arts-onderzoeker in het Diakonessenhuis
- Prof. dr. M. Ausems, Klinisch geneticus
- Dr. S. Patuleia, Voormalig arts-onderzoeker van de studie
- Marleen Voorhorst-Ogink, Voormalig research medewerker
Ziektebeeld uitklapper, klik om te openen
Contact en vragen uitklapper, klik om te openen
Als u meer informatie over het onderzoek wilt, kunt u contact opnemen met het studieteam: